Η Συνδιδασκαλία στα ελληνικά σχολεία υπό τον φακό της δημοκρατικής εκπαίδευσης | Κώστας Προμπονάς
Ο θεσμός της παράλληλης στήριξης υπό το πρίσμα της συνδιδασκαλίας (συνεκπαίδευσης) διασχίζεται, στην ελληνική περίπτωση, από πολλαπλά προβλήματα συνεργασίας και ισοτιμίας, έλλειψη συν-σχεδιασμού και εναλλαγής των ρόλων που ιδανικά πρέπει να είναι ρευστοί (Friend and Cook, 2013), με το σημαντικότερο, τα ζητήματα κυριότητας της τάξης.
Γράφει ο Κώστας Προμπονάς *
H ψευδοδημοκρατική κουλτούρα της ελληνικής εκδοχής συνδιδασκαλίας έχει βρεθεί πρόσφατα στο εδώλιο της επιστημονικής έρευνας. Το άρθρο επιχειρεί να συνοψίσει την κριτική που έχει ασκηθεί στην παράλληλη στήριξη αλά ελληνικά και προτείνει ότι ορισμένα αρνητικά χαρακτηριστικά ενδεχομένως να αίρονται με την χρήση αρχών δημοκρατικής εκπαίδευσης.
Αν και με την ειδική αγωγή, υπάρχει κίνδυνος να προσδιορίζονται εσφαλμένα τα παιδιά, να χωρίζονται άσκοπα, να δημιουργείται ένα περιβάλλον στιγματισμού και χαμηλών προσδοκιών, χωρίς αυτήν, υπάρχει ο κίνδυνος να αγνοηθούν οι εξαιρέσεις στο σύγχρονο μαζικό σχολείο των δυτικών δημοκρατιών, απευθύνοντας μια διδασκαλία που είναι κατάλληλη για τα περισσότερα αλλά όχι για όλα τα παιδιά, και, επομένως, «πιθανώς να εξυπηρετεί πολύ άσχημα τα εξαιρετικά παιδιά, ένα ζήτημα τελικά κοινωνικής δικαιοσύνης»-το επεσήμανε πρόσφατα ο Δημήτρης Αναστασίου, αναπληρωτής καθηγητής ειδικής αγωγής στο Southern Illinois University, στη διαδικτυακή εκδήλωση της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας, Ελλάδας με θέμα «Η ανάγκη ενίσχυσης των θεσμών Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης – Κοινωνικές και ιδεολογικές διαστάσεις»
Ο Ελληνικός νομοθέτης υιοθετεί το φιλόδοξο πρόταγμα της πλήρους ένταξης (full inclusion) με την παρουσία δύο εκπαιδευτικών στην σχολική αίθουσα. Στην επιστημονική έρευνα έχει ασκηθεί αξιοσημείωτη κριτική για την ελληνική περίπτωση συνδιδασκαλίας, με την πιο επιφανή, το περιβόητο άρθρο «What does the greek model of parallel support have to say about co-teaching?» ( Τι έχει να πει το ελληνικό μοντέλο παράλληλης υποστήριξης για τη συνδιδασκαλία;) των Mavropalias & Anastasiou. Oι συγγραφείς προτείνουν την γνωστή υπόθεση από το πεδίο της διαπολιτισμικής ψυχολογίας, ότι η Ελλάδα έχει κουλτούρα εξαιρετικά χαμηλής συνεργασίας και αντίστοιχα κατατάσσεται ως δεύτερη πιο ατομικιστική κουλτούρα παγκοσμίως- όχι όμως με τον προτεσταντικό ατομικισμό αλλά με τον ελληνορθόδοξο, βαλκανικό ατομικισμό του κύκλου «των δικών μας», συγγενών και πατρόνων. Υπό το φως της παραπάνω υπόθεσης, η ελληνική παράλληλη στήριξη δεν είναι παρόμοια με το αγγλοσαξονικό Οne Teach, One Assist αλλά έχει καταλήξει να είναι ένα αρτηριοσκληρωτικό, στατικό μοντέλο με τις γνωστές ελληνικές οργανωτικές ιδιαιτερότητες. «- Όταν πάμε, υποστηρίζει ο καθηγητής Αναστασίου, στην εκπαιδευτική πράξη, το μοντέλο που εφαρμόζεται είναι “o δάσκαλος διδάσκει και ο ειδικός εκπαιδευτικός είναι βοηθός για ένα, δύο, τρία παιδιά”. Αυτό δεν αντιστοιχεί σε αυτό που ουσιαστικά λέγεται ότι θα έπρεπε να γίνεται, ένας να διδάσκει και ένας να περιφέρεται σε περισσότερα του ενός παιδιά με αναπηρία στη μάθηση.»
Στο παραπάνω Ελληνικό μοντέλο συνδιδασκαλίας οι υποστηρικτικοί δάσκαλοι/ες, μάλλον οι ειδικοί εκπαιδευτικοί, θεωρούνται «δεύτερης τάξης εκπαιδευτικοί» μολονότι συχνά, πέραν των ίδιων πτυχίων, έχουν πρόσθετες μεταπτυχιακές σπουδές. Οι λόγοι είναι ποικίλοι: O εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής συνήθως ανατίθεται σε μαθητή και όχι σε τάξη όπως στην Βόρεια Αμερική. Ο γενικός εκπαιδευτικός έχει πάλι συνήθως πολλά χρόνια υπηρεσίας και είναι στη θέση του από τον Σεπτέμβριο ή και νωρίτερα με αποτέλεσμα ο πρώτος να θεωρεί εαυτόν ως οικοδεσπότη και τον άλλον ως φιλοξενούμενο, ειδικά αν έχει επισφαλή εργασιακή σχέση με το δημόσιο, δεδομένου ότι οι ειδικοί παιδαγωγοί διαθέτουν μια από τις πιο ελαστικές σχέσεις εργασίας στην Ευρώπη.
Στην ιδανική περίπτωση, όπως υποστηρίζεται από την πλούσια διεθνή βιβλιογραφία, η συνδιδασκαλία απαιτεί ισοτιμία σε όλες τις πτυχές της εκπαιδευτικής διαδικασίας, συμπεριλαμβανομένου του συν-σχεδιασμού και της διδακτικής παρουσίασης. Από τη φόρμα έως την υλοποίηση όμως, η απόσταση είναι τεράστια. Ο θεσμός της παράλληλης στήριξης διασχίζεται, στην ελληνική περίπτωση, από πολλαπλά προβλήματα συνεργασίας και ισοτιμίας, έλλειψη συν-σχεδιασμού και εναλλαγής των ρόλων που ιδανικά πρέπει να είναι ρευστοί (Friend and Cook, 2013), με το σημαντικότερο, τα ζητήματα κυριότητας της τάξης. Ο καθηγητής Αναστασίου, στη διαδικτυακή, οργανωμένη από τη ΔΟΕ συνδιάσκεψη, αποκαλύπτει εύγλωττα τον οντολογικό πυρήνα της ιστορικής τροχιάς που διανύει ο Έλληνας εκπαιδευτικός στη μακρά διάρκεια:
«-Όταν η πόρτα έκλεινε, ο δάσκαλος ήταν κυρίαρχος. Η τάξη ήταν ο παράδεισος της αυτονομίας. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι, όταν σ’ αυτόν τον «παράδεισο» μπαίνει ένας άλλος ενήλικας, δημιουργείται μια σύγκρουση μεταξύ της κυριότητας της τάξης που θέλει να έχει ο έλληνας εκπαιδευτικός. Η φυσική παρουσία μέσα στην τάξη δεν απαλλάσσει από την απομόνωση, δεν απαλλάσσει από την κοινωνική διάκριση και το bullying»
Οι Έλληνες εκπαιδευτικοί εκτιμούμε ότι δε διαφέρουν από τους συναδέλφους τους, της ηπειρωτικής Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής – αν επιθυμούμε ένα πολιτισμικό προσδιορισμό, στην ισχυρή δέσμευσή τους να είναι «στη σωστή πλευρά της ιστορίας», «που σημαίνει να υπερασπίζεσαι την ισότητα και την δικαιοσύνη, να δημιουργείς χώρους χωρίς αποκλεισμούς και ασφάλεια για όλους, να το κάνεις τόσο γενναία, όσο και με τόλμη», όπως γράφει η επιδραστική αμερικανίδα δασκάλα Κrista Taylor στον ιστότοπο που έχει δημιουργήσει, με τον αυτοσαρκαστικό τίτλο Angelsandsuperheroes. com. H βραβευμένη ως «δασκάλα της χρονιάς» εκπαιδευτικός, υποστηρίζει στο blog της ότι η επιτυχής συνδιδασκαλία, «το να μοιράζεσαι τα προς το ζην σας με κάποιον άλλον εκπαιδευτικό απαιτεί την ανάπτυξη εμπιστοσύνης, μια μακροχρόνια διαδικασία, όχι μικρότερη των τριών ετών συνύπαρξης». Η Τaylor χρησιμοποιεί την αναλογία ενός πετυχημένου γάμου για να περιγράψει την ευτυχή συνδιδασκαλία και εύχεται, με ένα υπαινιγμό, όλο ερωτισμό, «Gοοd luck! This could be the beginning of a beautiful friendship!» ( Kαλή τύχη! Αυτή θα μπορούσε να είναι η αρχή μιας όμορφης φιλίας), μια ατάκα δανεισμένη από την ακροτελεύτια φράση της ταινίας Casablanca, του πιο διάσημου love-story στον κινηματογράφο. Ανεκδοτολογικές μαρτυρίες στην καθ’ημάς ελληνική εμπειρία αλλά και ανθρωπολογική έρευνα σε χώρους ευρωπαϊκών παιδικών σταθμών υποδεικνύουν ότι υπάρχουν κάποιοι τυχεροί χώροι που ανθίζει η συνεργασία ανάμεσα σε αχώριστα εδώ και δεκαετίες ζευγάρια νηπιαγωγών όπου κυριολεκτικά συμπληρώνει η μία την άλλη, συνεχίζοντας ακόμη και την πρόταση που άφησε ατελείωτη η εταίρος δασκάλα μικρών παιδιών-μη ξεχνάμε ότι πρόκειται ακόμη για ένα βαθιά έμφυλο επάγγελμα.
Άραγε, η συνδιδασκαλία χρειάζεται την συνδρομή της μαγικής χημείας ανάμεσα σε δύο χαρακτήρες, όπως ένας γάμος; Η θέση που σκοπεύουμε να αναπτύξουμε οφείλει πολλά στην έξοχη αφήγηση μιας σχολικής κρίσης, έτσι όπως περιγράφεται στο άρθρο «Εducation is a Radical Act» (η εκπαίδευση είναι μια ριζοσπαστική πράξη) της Krista Taylor. Στο αναφερόμενο κείμενο η δασκάλα Δημοτικού Taylor αντιμετωπίζει με απαράμιλλο θάρρος έναν νταή μαθητή, μετανάστη από το Σουδάν, ο οποίος απευθύνει χυδαίους σεξιστικούς χαρακτηρισμούς σε άρρενα συμμαθητή του. Η Τaylor δε θεωρεί τον χώρο του σχολείου πολιτισμικά ουδέτερο και δεν δείχνει ανοχή στην άποψη ότι ο Σουδανός μαθητής μπορεί να συμπεριφέρεται ρατσιστικά και υποτιμητικά στον συμμαθητή του και να τον αποκαλεί στην αργκό ομοφυλόφυλο. Εδώ, θα σημειώσουμε την αναλογία με την Καστοριαδική σκέψη που παρoμοίως θεωρεί ότι η υπεράσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων είναι σύμφυτη με τις ιδέες που πρωτοεμφανίστηκαν στην Αθηναϊκή δημοκρατία και επινοήθηκαν εκ νέου στη Γαλλική και αμερικανική επανάσταση. Σήμερα, διεθνώς, παρουσιάζεται μεγάλο ενδιαφέρον για την δημοκρατική εκπαίδευση και τους τρόπους με τους οποίους τα σχολεία επιδιώκουν να βασίζονται πάνω στη συμμετοχική δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. (βλέπε για μια επισκόπηση στον ιστότοπο living-democracy.com)
Θα τολμήσουμε να σκιαγραφήσουμε ένα συνεκτικό όραμα για τη δημοκρατική εκπαίδευση διατυπώνοντας την αισιόδοξη υπόθεση ότι μάλλον καταλήγει να διευκολύνει την αποτελεσματική συνδιδασκαλία, τουλάχιστον σε μια προκαταρκτική μελέτη περίπτωσης, αυτή του Νηπιαγωγείου Πυργίου, στα Μαστιχοχώρια της Χίου. Στο Νηπιαγωγείο Πυργίου, εδώ και δεκαετίες, έχει θεσπιστεί ένα πλαίσιο κανόνων για συμπεριληπτική λήψη αποφάσεων που ευελπιστούμε ότι μειώνει τον κοινωνικό αποκλεισμό. Η καθιέρωση των δημοκρατικών δομών και διαδικασιών του βασίζεται σε τρείς αρχές:
–η αρχή του αλφαβητικού μαθητικού καταλόγου από τον οποίο προκύπτει το καθημερινό παιδί -βοηθός που αποφασίζει, ρυθμίζοντας την εξέλιξη του ωρολογίου προγράμματος και της θεματικής διδακτικής ενότητας. Ο/η «κυβερνήτης» βοηθός επιλέγει τον/την φροντιστή/στρια ο οποίος θα τον επικουρήσει εκείνη την ημέρα. Ο/η βοηθός είναι απλό παιδί, νήπιο ή προνήπιο, με πλήρη ή μερική κατάκτηση ελληνικών, με ή χωρίς μαθησιακές δυσκολίες. Δύναται, κάποτε, να καθαιρεθεί από το αξίωμά του στην περίπτωση βαριάς καταχρηστικής συμπεριφοράς κατά την οποία συστηματικά παραβιάζει τους σχολικούς κανόνες, οπότε αντικαθίσταται από τον/την φροντιστή.
–η αρχή των συστηματικών λαχνισμάτων για την επιλογή παιδιών σε ρόλους ομαδικών ή επιτραπέζιων παιχνιδιών, βαθιά επηρεασμένη από τις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις Κλεισθένη στην Αρχαία Αθήνα όπου ο ανώτατος άρχων εκλεγόταν με κλήρωση από απλούς βουλευτές.
– η αρχή των καθημερινών ψηφοφοριών: Ο/η βοηθός προτείνει στο βουλευτικό σώμα πάντα δύο επιλογές, δύο βιβλία, δύο εκπαιδευτικούς περιπάτους, δύο φύλλα εργασίας, δύο δυνατότητες, και γίνεται καθολική ανοιχτή ψηφοφορία με χρήση σφραγίδας που εικονίζει σταυρό. Ακολούθως καταμετρώνται οι σταυροί. Σε περίπτωση ισοψηφίας, η ψήφος του βοηθού μετρά ως διπλή.
Ο/η εκπαιδευτικός στο παραπάνω πλαίσιο λειτουργίας επιτελεί μια σύνθετη λειτουργία. Πρωταρχική εδώ είναι η συνειδητοποίηση ότι το παραπάνω δημοκρατικό διακύβευμα δεν είναι ανεξέταστο. Αντιθέτως ο συνεχώς αναστοχαζόμενος κάθε φορά Σύλλογος διδασκόντων εξετάζει τις νομικές προϋποθέσεις για δημοκρατική πρακτική που αφορούν συγκεκριμένο σχολείο και συγκεκριμένη βαθμίδα εκπαίδευσης, με τις ευκαιρίες και τους περιορισμούς της. Η αναστοχαστική εξέταση ξεκινά με την αποδοχή της υπέρτατης πρόκλησης: Ότι η ίδια η ιδέα της Δημοκρατίας στην εκπαίδευση συνιστά παραδοξότητα! Γιατί τα σχολεία υπόκεινται στους κανόνες, τις αξίες και τους νόμους ενός συγκεκριμένου κράτους και είναι υπεύθυνα για την εκπαίδευση της νέας γενιάς. Εξάλλου, η σχολική εκπαίδευση είναι υποχρεωτική, επομένως οι μαθητές δεν μπορούν να απουσιάζουν και οι γονείς πρέπει να στέλνουν τα παιδιά στο σχολείο. Εμείς πάλι οι εκπαιδευτικοί έχουμε προσληφθεί για να διδάξουμε την ύλη του αναλυτικού προγράμματος που καθορίζει το κράτος χωρίς να μπορούμε να παρεκκλίνουμε και πρέπει, μετά το πέρας της προ-δημοτικής εκπαίδευσης, να βαθμολογούμε τους μαθητές σύμφωνα με τα επιτεύγματά τους σε συγκεκριμένα μαθήματα.
Κατανοώντας τον περιορισμό της δημοκρατικής παραδοξότητας οι δημοκρατικοί εκπαιδευτικοί κάνουν γνωστό στα μικρά και μεγαλύτερα παιδιά ότι έχουν προσληφθεί για να διασφαλίζουν ότι τα σχολεία λειτουργούν σύμφωνα με τους επίσημους νόμους και κανονισμούς. Στο δημοκρατικό σχολείο η/ο εκπαιδευτικός λογοδοτεί ρητά, με σαφήνεια και διαφάνεια σχετικά με τις δυνατότητες ελεύθερης λήψης αποφάσεων και τα όρια που δεν πρέπει να ξεπεραστούν, αναφέροντας σαφώς τους εκάστοτε οικονομικούς περιορισμούς, τους νόμους και τα δικαιώματα της μειοψηφίας.
Στο παραπάνω πλαίσιο, προκειμένου η συνδιδασκαλία να είναι αποτελεσματική, οι ρόλοι των δασκάλων είναι ρευστοί αλλά όχι ασπόνδυλοι. Οι δασκάλες/οι εναλλάσσουν ρόλους και ευθύνες σύμφωνα με τον εβδομαδιαίο σχεδιασμό της διδασκαλίας. Η δασκάλα ένταξης/παράλληλης στήριξης εργάζεται την πρώτη ώρα δραστηριοτήτων σε γωνιές μάθησης με μικρή ομάδα παιδιών, όπως και ο γενικός εκπαιδευτικός, κάνοντας χρήση ποικίλων επιτραπέζιων παιχνιδιών. Λίγο αργότερα μπορεί να εργαστεί έχοντας την ευθύνη της ολομέλειας, όπως την αφιερωμένη εβδομάδα κατά του σχολικού εκφοβισμού όπου η συζήτηση στο σώμα διδασκόντων κατέληξε στην πρόταση για συμπλήρωση της θεματικής ενότητας με την ενημερότητα πάνω στα ανθρώπινα συναισθήματα. (στη φωτογραφική τεκμηρίωση, η νεοδιόριστη δασκάλα ειδικής αγωγής Γεωργία Τζιγιέρα ανέλαβε την κυριότητα της τάξης με προσεκτικά σχεδιασμένες δραστηριότητες για το ρεπερτόριο των ανθρώπινων συναισθημάτων έτσι όπως αναδεικνύονται με θεατρικούς μορφασμούς).
Οι δεσμεύσεις της δημοκρατικής εκπαίδευσης στη συγκεκριμένη μελέτη περίπτωσης συμπεριλαμβάνουν και την ενθάρρυνση της φιλελεύθερης αρετής της ανοχής που σημαίνει ότι όταν μια/ένας εκπαιδευτικός έχει αναλάβει την κυριότητα μιας τάξης και θεωρεί ότι μπορεί να επιτρέπεται το μάσημα τσίχλας (παρεμπιπτόντως, οι έρευνες δείχνουν ότι ευνοεί την διανοητική εγρήγορση), ή η κατοχή ενός βόλου πλαστελίνης στο χέρι, ή η χαμηλόφωνη ομιλία εντός μετωπικής διδασκαλίας, δεν θεωρείται έγκλημα καθοσιώσεως. Από την άλλη, το δημοκρατικά προσανατολισμένο σώμα διδασκόντων επιτρέπει στους εταίρους του, όπως και στην/στον υποστηρικτικό εκπαιδευτικό να ενδιαφερθεί όχι μόνο για τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες αλλά και για όσα παιδιά θεωρεί ότι χρειάζονται υποστήριξη στην κοινωνική ανάπτυξη. Δεν είναι σπάνιο και καθόλου ανάρμοστο η δασκάλα ειδικής αγωγής να έχει αξιοσημείωτο ρόλο στην επικοινωνία με όλους τους γονείς, με εξέχοντα ρόλο επικοινωνίας με γονείς ευάλωτων παιδιών αφού συχνά και οι δυο εταίροι μπορεί να μοιράζονται την μοίρα του μέτοικου-η ίδια η εμπειρία της μετοικεσίας άλλωστε συνιστά μια πρόκληση για τις κοινωνικές δεξιότητες ενός μικρού παιδιού. Όπως πάλι συνηθίζεται, η δασκάλα παράλληλης στήριξης μπορεί να επιλέξει τον πεπατημένο, συντηρητικό δρόμο της εργασίας με μεμονωμένα παιδιά, ειδικά το πρώτο τρίμηνο που συχνά διατηρεί μόνο τον ρόλο της συμμετοχικής παρατηρήτριας στη σχολική δημοκρατία.
Είμαστε πραγματικά διατεθειμένοι να δώσουμε φωνή στα μέλη της σχολικής κοινότητας;
«Θέλετε να διαβάσουμε αυτό το βιβλίο;» «Θέλετε να παίξουμε αυτό το παιχνίδι;» Οι παραπάνω απλοϊκές ερωτήσεις, λαϊκιστικές επικλήσεις ψευδοδημοκρατικού ακτιβισμού ήταν μια μόνιμη επωδός στα σχολεία του παρελθόντος. Δεν είναι απαραίτητα κακοπροαίρετες στα δημοκρατικά σχολεία. Δείγματος χάριν, στη συγκεκριμένη μελέτη περίπτωσης ο/η κυβερνήτης βοηθός, την ώρα του οργανωμένου κινητικού παιχνιδιού/ γυμναστικής στην αυλή μπορεί να συναινέσει στο «καινούργιο» παιχνίδι που προτείνεται από τον/την εκπαιδευτικό, όπως και να επιλέξει από έναν κατάλογο/λίστα, απαρτισμένο από ομαδικά παιχνίδια, παιγμένα τους προηγούμενους μήνες. Γιατί, συχνά, όπως και στις σύγχρονες δημοκρατίες, το εκλογικό σώμα δεν επιθυμεί να ανοιχτεί στο ανοιχτό πέλαγος του καινούργιου.
Όμως, τη διαφορά θα κάνει η πρόθεση του σώματος Διδασκόντων και ας μη πετάμε το μπαλάκι των ευθυνών μετά την πρόσφατη αλλαγή νομολογίας: Αυτό που ιδιαίτερα μετράει είναι η απόφαση των διευθυντικών στελεχών να δώσουνε φωνή σε όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας! Αυτό δεν ήταν δεδομένο στο παρελθόν. Στην ιστορική τροχιά των σχολείων της ελληνικής περιφέρειας μετεμφυλιακά, ο διευθυντής ήταν συχνότατα άνδρας, αυτόχθων, εθνικόφρων, που διατηρούσε στην οικογενειακή ιδιοκτησία μεσαίο ή μεγάλο αγροτικό κλήρο. Στις ναυτεργατικές συνοικίες νησιών όπως η Χίος, έπρεπε να κατάγεται από σόι ανώτερων πληρωμάτων ή παλαιών πλοιοκτητών, συχνά με συγγενείς ιερωμένους οι οποίοι ήδη από τον 17ο αιώνα, όπως περιγράφει ο περιηγητής Τουρνεφόρ αναδεικνύονταν από μια μεσαία τάξη που ουδέποτε υπήρξε άκληρη.
Τι σημαίνει υιοθέτηση του δημοκρατικού προτάγματος στην παραπάνω ιστορική τροχιά; Οι πολίτες – γονείς στο Σύλλογο Γονέων αλλά και οι πολίτες – εκπαιδευτικοί στον Σύλλογο διδασκόντων μπορούν θεωρητικά να απολαμβάνουν ίσα δικαιώματα συμμετοχής, αλλά, συχνά, στην πραγματικότητα οι ευκαιρίες συμμετοχής κατανέμονται άνισα. Αν δεν δοθεί προσοχή στο συγκεκριμένο θέμα, οι πολίτες που αποκλείονται αισθάνονται κυνισμό και απογοήτευση, λοιδορώντας την ψευδεπίγραφη «δημοκρατία». Στην καλά μελετημένη περίπτωση ενός δημοτικού σχολείου στη νησιώτικη συνοικία του Βροντάδου, (σ.σ: βλέπε το πρόσφατο διαδικτυακό άρθρο «Τιμώντας τις αφανείς μητέρες της Χίου: Μια συγκινητική ιστορία καλοσύνης, σιωπηλού ηρωισμού και ελπίδας») η καθιερωμένη γιορτή της μητέρας στις 2 Φεβρουαρίου αφορούσε διαχρονικά τις ελληνίδες συζύγους ναυτικών που δεν διέθεταν μισθωτή απασχόληση. Στην τελευταία επέτειο του 2023, για πρώτη φορά, επιλέχθηκε ένας εμπεριεκτικός εορτασμός που συμπεριλάμβανε μια ποικιλία μητέρων, αλλοδαπών, μισθωτών εργαζομένων, αρχηγών μονογονεϊκών οικογενειών που ανταποκρίνεται στην σύγχρονη δημοκρατική ιδέα της πολιτειότητας, γιορτή κατά την οποία οι μαθητές και οι μαθήτριες θεατροποίησαν τις πλουραλιστικές «Μαμάδες» της Βούλας Παπαγιάννη.(http://www.diapolis.auth.gr/diapolis_files/drasi9/index/47.pdf)
Η Κrista Taylor αναστοχάζεται συχνά στους Angelsandsuperheroes.com αν η αδιαφορία για τη συμπερίληψη, η κακή επικοινωνία με τους γονείς, οι παρερμηνείες που σχετίζονται με πολιτισμικές διαφορές και έλλειψη πολιτισμικής ικανότητας, ως αιτιώδη σχέση έχουν την αλλαγή στα δημογραφικά χαρακτηριστικά των εκπαιδευτικών:
«Η πραγματικότητα, γράφει, είναι ότι ο τομέας διδασκαλίας αποτελείται κυρίως από λευκές γυναίκες της μεσαίας τάξης (80% λευκές, 77% γυναίκες, μέσος μισθός 55.000 $) , και όμως για τους περισσότερους από εμάς που εργαζόμαστε στην δημοτική εκπαίδευση, η πλειοψηφία των μαθητών μας είναι έγχρωμοι και πολλοί επηρεάζονται από τις προκλήσεις της φτώχειας.»
Θα διαφωνήσουμε με την Τaylor αν αναλογιστούμε την επισφαλή εργασιακή σχέση χιλιάδων ελληνίδων/ελλήνων αναπληρωτών εκπαιδευτικών αλλά και τον υποπολλαπλάσιο μισθό που λαμβάνουμε. Θα συμφωνήσουμε όμως ότι «η διδασκαλία όπως η ιατρική είναι τόσο τέχνη όσο και επιστήμη.» Και για να παραφράσουμε τον Χέμινγουεϊ, η συνδιδασκαλία παρέα με τη δημοκρατία μάς επιτρέπει να κρατήσουμε και το επάγγελμα και την ιδεολογία μας.
* Ο Κώστας Προμπονάς είναι εκπαιδευτικός
Όλες οι Εκπαιδευτικές Ειδήσεις, τα Τελευταία Νέα και η Επικαιρότητα, με την αξιοπιστία και την εγκυρότητα του edweek.gr
Διάβασε όλες τις ειδήσεις μας στο Google
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησέ μας στο Instagram
Ακολούθησέ μας στο Twitter
Μπες στην ομάδα μας στο Viber
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Μοιράσου το άρθρο μας
| Αν η εικόνα υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα παρακαλούμε να μας ενημερώσετε για να την αντικαταστήσουμε. – If the images are subjected to copyright contact us in order to replase them. |
